Categorie: Opvoeden

Overal kom ik het tegen en soms leidt dit tot frustraties, tijd om er een blog over te schrijven. In deze blog beschrijf ik een stukje (mijn eigen) theorie, schrijf ik vervolgens over mezelf en hoe dit zelf ervaar. Dat laatste is zelfreflectie, wellicht herken je jezelf of een ander erin of leer je er nog iets van. Toevallig heeft mijn jongste zoon deze week bij IPC (international primary curriculum) kort iets verteld over communicatie.

Er zijn verschillende vormen om te communiceren: verbale communicatie, non verbale communicatie en paralinguïstische communicatie. Deze vormen bijna altijd samen de communicatie. Met communicatie wordt informatie uitgewisseld va een zender naar een ontvanger. Bij verbale communicatie wordt gebruik gemaakt van woorden, zoals bij een telefoongesprek, een directe dialoog, maar ook via geschreven tekst zoals in een brief, e-mail of ander digitaal bericht. Non-verbale communicatie maakt geen gebruik van woorden maar juist van lichaamstaal. Er kan ook gebruik gemaakt worden van symbolen of emoticons. Paralinguïstische communicatie is de manier waarop woorden worden uitgesproken, zoals klemtoon, snelheid en intonatie.

Door techniek en innovatie zijn er ook vele andere communicatiemiddelen aan toe gevoegd en komen er ook nieuwe vormen bij. Tijdens mijn studie bouwkunde aan de TU/e heb ik in 2001 een vak gevolgd bij professor Bauke de Vries genaamd collaborative design. Tijdens een hoorcollege werden verschillende communicatiemiddelen behandeld, zoals (1) face-to-face, (2) overleg via video in 2 groepen en (3) video-overleg waarbij iedereen individueel inbelde. Met een kleine projectgroep gingen wij deze verschillende communicatiemiddelen uitproberen waarbij wij als groep ook een gezamenlijk ontwerp gingen maken. Elke week testen wij een andere communicatiemiddel voor dit ontwerpproces en noteerden wij als groep de do’s and don’ts, voor- en nadelen en tips. Leuk en leerzaam om als student dit te ervaren. Dit was nog in de tijd voordat Skype er was, daarover later meer.

Basiscommunicatie vindt plaats door met elkaar te praten, dat kan in woorden en taal (verbale communicatie) ook met lichaamstaal of gebarentaal (non verbale communicatie). Vaak wordt er ook een combinatie gebruikt. Taal wordt in de hersenen verwerkt als prikkels en signalen. De non verbale communicatie is vaak aanvullend, echter kan deze ook een ander signaal afgeven. In communicatie kan allerlei ruis ontstaan. Indien je communicatie van persoon A naar persoon B bekijkt kan er overal op de communicatie”lijn” ruis ontstaan, zoals bij het uitzenden van de signalen bij persoon A of bij de verwerking van deze signalen bij persoon B.

Daarnaast zit er vaak aannames en vooroordelen in bij de verwerking van de signalen. Ik verwacht dat dit vaker voorkomt bij bepaalde relaties of vriendschappen waar je de ander al langer kent. Een mens is een gewoontedier en automatiseert gedrag zodat de hersenen niet belast hoeven te worden bij processen die vaak uitgevoerd worden. Je kan echter alleen jezelf veranderen en niet een ander. Het is dan ook lastig als je zelf anders gaat communiceren en de anderen daar nog niet op aangepast zijn en nog in het oude patroon zitten. 

In de loop der jaren zijn er allerlei communicatiemiddelen bij gekomen. Met Skype kan je via de computer met elkaar bellen, ook wel voice-over-internet-protocol (VOiP) genoemd. Het programma Skype is in 2003 ontwikkeld door Niklas Zennstrom en Janus Friis. Meer informatie is te lezen op Wikipedia.

Tegenwoordig wordt er via de mobiele telefoon ook veel via WhatsApp gecommuniceerd. Dit werd oorspronkelijk in 2009 uitgebracht en maakt het mogelijk om via een internetverbinding met elkaar te chatten, bellen en onder meer foto’s, geluids- en video-opnamen en documenten met elkaar te delen. Het wordt ook veel gebruikt om met meerdere mensen tegelijk te communiceren in een groepsapp. Meer informatie is te lezen op Wikipedia.

Daarnaast zijn er ook allerlei Social Media kanalen (FaceBook, LinkedIn, Instagram, Twitter, Snapchat et cetera) waarbij onderling of in groepen berichten gestuurd kunnen worden al dan niet met beeldmateriaal erbij. Nadeel van deze nieuwe technieken is dat er geen verbale communicatie bij zit en dat tekst geïnterpreteerd wordt en dus tot miscommunicatie kan leiden.

Met mijn vriendinnen had ik een WhatsApp groep waarin werd gecommuniceerd over van alles en nog wat. Ook al bestaan er tegenwoordig deze technieken, ik waardeer het echte fysieke contact met elkaar nog het meeste. Elkaar zien, naar elkaars verhaal met volledige aandacht te kunnen luisteren, er voor elkaar kunnen zijn door een arm om iemand zijn schouder te leggen of een knuffel te geven. Veel contact gaat via de Whatsapp en volgen wij elkaar op social media, maar wat mij betreft geeft dit niet echt een beeld van hoe het met iemand gaat. Met name op social media deel je toch de vrolijke berichten of “kijk wat ik allemaal doe” of “wat mijn kinderen kunnen”.

Miscommunicatie ontstaat al snel als je niet (meer) op dezelfde golflengte zit of niet met respect naar elkaar luistert. Mijn ex-man zei vaak dat wij ruzie hadden, zo voelde dat blijkbaar voor hem, terwijl ik het een discussie of verschil van mening noemde, zo zie je hier ging het dus al mis… In de tijd dat ik thuis zat van mijn werk in 2012, net na de geboorte van mijn jongste zoon, heb ik mezelf een tijd teruggetrokken in “mijn schulp”. Rust, ritme en regelmaat waren daarin belangrijk en mijn sociale leven stond een tijd op een laag pitje. Daarna heb ik, met hulp, mezelf veranderd en ben ik weer een nieuw patroon voor mezelf gaan opbouwen. Mensen in mijn omgeving zijn helaas niet allemaal meegegaan hierin, dat is ook niet nodig. Hierdoor is het wel de vraag of je nog bij elkaar past en of een relatie of vriendschap nog kan blijven bestaan.

Bij Jong CBS hebben wij een workshop gehad over communicatie, erg interessant. Ik heb de volgende 8 gouden communicatieregels hieruit meegenomen en die wil ik graag met jullie delen.

Deze regels voor communicatie zijn allemaal belangrijk en een aantal komen neer op het eerder beschreven met respect en volledige aandacht naar elkaar luisteren. Vooral roddel niet is ook een hele belangrijke, achter iemand zijn rug om praten over diegene. Dit gebeurt echter vaak in vriendenkringen of op het werk, persoonlijk vind dat een slechte eigenschap. Uiteraard ben ik mezelf ook bewust dat het een functie heeft, zoals verbinden van degene die samen roddelen over de ander(en). Van de boeken van Bernold Gunster over omdenken heb ik er een aantal van in huis, zoals (1) Huh?! de techniek van het omdenken (2) Lastige kinderen heb ik even geluk en (3) Ik ben oké, jij bent een sukkel. Erg goed om positief te denken en een discussie (of ruzie, net hoe je het “ziet”) goed af te ronden, vooruit te kijken en te denken in oplossingen. Dat probeer ik in het opvoeden ook toe te passen en de kinderen mee te geven.

de afgelopen tijd heb ik een aantal zaken gelezen die mij raken en ik wil dat graag in deze blog met jullie delen. Op dinsdag 3 september stond er een column van Ellen Deckwitz in de NRC Next over Therapietijd. Ik moest denk aan mijn vriendschappen en dat er een aantal zijn verwaterd of verbroken, ook door de relatie die ik had. Een goede studievriendin zei ooit tegen mij “Marloes, soms zit de bus vol en dan stappen er ook mensen uit en is er weer ruimte voor nieuwe mensen”. Ik vond dat altijd erg moeilijk en hield graag zo veel mogelijk contacten in stand, maar nu één jaar na de scheiding merk ik dat het goed is.

Ik verander, mijn levenssituatie is uiteraard drastisch veranderd en de relaties met anderen veranderen. Sommige vriend(inn)en zie ik meer en anderen minder. Je merkt ook dat vrienden van mijn ex-man geen contact meer (op)zoeken, daar heb ik het wel moeilijk mee gehad. Zeker gezien het feit dat ik vaak degene was die deze sociale relaties onderhield in de tijd dat wij getrouwd waren.

Gelukkig sta ik positief in het leven en is er weer ruimte voor nieuwe mensen in de bus, of intercity of juist achter op de fiets. “Spring maar achterop bij mij, achterop me fiets. En ik weet nog niet waar we naartoe gaan samen. Maar dat boeit me ook helemaal niets. En spring maar achterop bij mij, dan gaan we samen weg. En ik weet nog niet waar naartoe. Maar dat maakt niet uit, want ik weet wel de weg” Gers Pardoel feat. Sef – Bagagedrager

Hieronder citeer ik het stuk en je kan het ook bij de krant zelf nalezen via deze link: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/09/03/therapietijd-a3971937

Therapietijd
Na de grote vakantie heeft mijn zus het op haar werk – ze is psychologe – altijd superdruk. „Ik weet niet hoe het bij andere praktijken zit, maar na de zomer stijgt het aantal aanvragen voor relatietherapie bij ons explosief”, zei ze gisteravond. „Misschien dat zo’n periode van rust je opeens doet inzien dat een relatie meer is dan de huur delen. Na de vakantie zijn het de laatste jaren trouwens niet alleen stellen die bij ons aankloppen om relatietherapie, maar ook families. Moeders en zonen die weer willen leren praten, broers die hun contact proberen te herstellen. Ik ken zelfs zakenpartners die gezamenlijk in therapie gingen na een mislukt project.”

„Het lijkt wel alsof therapie tegenwoordig echt geen taboe meer is”, zei ik.

„Mensen zoeken voor het herstel van bijna ieder soort relatie tegenwoordig hulp”, zei mijn zus, „behalve voor vriendschap. Men verwacht dat, omdat vriendschappen vaak toch een beetje vanzelf ontstaan, er geen hulp van buitenaf nodig is om de boel gesmeerd te laten verlopen. Maar ja, welke menselijke band heeft geen hulp van buitenaf nodig? En zo groei je uit elkaar. Verdrietig, want een verbroken vriendschap is toch een van de ergste gebeurtenissen in het leven.”

Ja. Ik heb in mijn leven maar één keer een vriendschap verbroken. Ik was jarenlang boezemvrienden met I., maar te veel bleef onuitgesproken, waardoor er op het laatst van alles tussen ons in stond dat niet meer kon worden opgelost. We schoven elkaars grenzen zo ver op waardoor er voor ons geen ruimte meer was om nog te kunnen ademen.

Terwijl ik naar huis liep dacht ik dat het best vreemd is dat niemand in vriendschapstherapie gaat. Voor je relatie en familie heb je hulpverlening te over, voor je vrienden niet. Terwijl vriendschappen vaak de pijlers zijn van je dagelijks leven. Ik heb met mijn vrienden een intiemere band dan met mijn ouders. En mijn vriendschappen duren altijd langer dan mijn relaties.

Op weg naar huis dacht ik aan I. Het is inmiddels bijna twaalf jaar geleden dat ik het contact verbrak. En hoe blij ik ook ben dat we elkaar niet meer spreken – op het laatst was alles dat eruit kwam beladen, om niet te zeggen giftig – nog steeds denk ik bijna dagelijks aan haar. Aan hoe we het anders aan hadden kunnen pakken. Ik mis wie ze was. Wie ze misschien had kunnen blijven als we eens waren gaan zitten, eens eerder hadden gesproken.

Op mijn schrijftafel staat nog steeds een kristallen zwaantje dat ik eens van haar kreeg. Stil streelde ik het kopje. „Nou niet sentimenteel worden”, zou I. hebben gezegd, „Ik heb je dat ding alleen maar gegeven omdat ik niets anders kon vinden.”
Zelfs dat miste ik nu.

Ellen Deckwitz schrijft op deze plek een wisselcolumn met Marcel van Roosmalen.

Thuis heb ik meerdere herinneringen opgehaald, alleen en met de kinderen. Ik heb een fotomuur gemaakt waar foto´s hangen van vroeger en speciale gebeurtenissen of personen in mijn leven. Op een andere muur hangt een wereldkaart met foto´s van plekken waar ik geweest ben; alleen, destijds met mijn vriend/man of juist als gezin. Daar voeg ik nu mooie foto’s aan toe van plekken waar ik samen met de kids geweest ben zoals Parijs en Vlieland 🙂 Soms ben ik ook sentimenteel, daar schaam ik mezelf niet voor en ik vind het belangrijk om emoties te uiten.

tijdens mijn PhD tijd heeft een coach (Sophie) mij erg geholpen om mijn mindset te veranderen en om te gaan met de vragen en wensen van mijn 2 begeleiders (promotor en co-promoter). Sophie was ook degene die mij in 2007 ook attendeerde boeken te kopen over mindfulness en hoogsensitiviteit. Daar had ik nog niet echt van gehoord. Ik ben haar erg dankbaar voor de hulp destijds en in deze blog wil ik nog iets meer over mezelf vertellen en welke tips ik jou wil meegeven.

Bij een van de coaching sessies kreeg ik de opdracht om te kijken wie er allemaal bij mij aan tafel zitten, de letterlijke opdracht van Sophie was teken een tafel met alle sprekers die in jouw hoofd zitten en daarmee tijd ”opeisen”. Zo kwam ik met een lange lijst van maar liefst 10 sprekers:
1) negatieve criticus
2) enthousiasteling
3) bewaker
4) planner/regelaar
5) zekere
6) perfectionist
7) bangerik
8) ongeduldige
9) milde mentor
10) doorzetter

Dit was erg inzichtelijk en daarbij keken wij samen welke uitspraken deze sprekers deden en welke sterk aanwezig waren. Ik moest denken aan de film Identity die ik lang geleden gekeken heb, een bizarre thriller. De les die ik geleerd heb van deze oefening is dat ik teveel een denker ben en te weinig naar mijn gevoel luister of dat laat spreken. Tijdens mijn PhD tijd heb ik met name de doorzetter aan het werk gezet en met resultaat: 23 februari 2010 was mijn PhD Defense.

Tips van coach Sophie: zorg voor jezelf!!!

1. Let op signalen van je lichaam en beweeg regelmatig
2. Ontdek je rem- en gaspedaal
3. Prioriteiten in leven op een rijtje zetten
4. Bewust om gaan met tijdverdeling privé/werk
5. Huilen/lachen mag!
6. Geef aandacht aan hier&nu en ga met positieve mensen om
7. Bedenk dat je altijd meer opties hebt dan je denkt
8. Haal adem door je buik en luister naar je gevoel
9. Haal eens een ander superpersoon uit de kast en zet deze aan het stuur
10. Hou een stemmingendagboek bij: logboek waarin je jouw ergernissen opschrijft
11. Doe iedere dag iets waar je tevreden over bent
12. Doe wat je energie geeft
13. Voer je beslissing door zonder spijt
14. Drink veel water, eet bewust
15. Blijf leren en geef dat door!

Het boek van Elaine N. Aron over Hoog Sensitieve Personen “hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt” had ik destijds in 2007 gekocht in de boekenwinkel. Fijn en herkenbaar boek om te lezen, sinds die tijd heb ik het ook al aan meerdere mensen uitgeleend. Elaine N. Aron was destijds universitair docent psychologie en psychotherapeute. Op deze website over hooggevoeligheid lees je meer over haar.

Floor van Lier (trainer – coach – moeder)
In 2018 ben ik Floor van Lier gaan volgen online. Erg herkenbaar wat zij deelt op internet en social media over hoogsensitiviteit, de emoties en de uitdagingen; Floor bedankt!

Mijn brein werkt ook misschien niet hetzelfde als dat van andere mensen. Ik vond het verhelderend om deze animatie van Floor van Lier te bekijken.